E-mail Adresinizi Giriniz

Ana içeriğe atla

Kaptan James Cook Avustralya'nın Keşfi

Kaptan James Cook ve onun ünlü gemisi Endeavour hakkında bir yazı. Büyük Okyanus'u adım adım keşfederek yeni ülkelerin doğmasına neden ünlü kaşifin yeni toprakları bulma ve isimlendirme süreci oldukça ilgi çekici. İngiltere Kraliyet Donanması'nın en genç kaptanlarından birisi olan Cook, kısa zamanda usta bir denizci olduğunu kanıtlamıştı. Endeavour, Tahiti'nin geride kalmasından bir ayı aşkın bir süre sonra küt pruvasını Pasifiğin dalgaları üzerinden aşırıyordu. Dört bir yanında dünyanın en büyük ıssızlığı uzanıyordu. Geminin aradığı aslında, 100 yıldan uzun bir süre önce Abel Tasman isimli bir Hollandalının bir haritaya attığı bir çizikten ibaretti. Eylül 1769 sonlarında, Cook'un mürettebatı umut verici işaretler görmeye başladı. Sular daha açık renkteydi ve daha sığ görünüyordu; üstünde yosunlar yüzüyordu ve midyelerle kaplı odun parçaları vardı. James Cook'un rom motivasyonu Cook gündüz vakti karayı gören ilk adamına bir galon, gece görene de iki gal

GULET'İN TARİHİ VE BODRUM GULETLERİ

 

Gulet Kelimesinin Etimolojisi

Türkçe Gulet kelimesi Venedikçe Gołéta kelimesinden, Venedikçe bu kelime Fransızca Uskuna anlamına gelen Gouëlette kelimesinden, ve en nihayetinde Fransızca bu kelimenin kökeni de Bretonca Martı anlamına Gouelan kelimesine dayanıyor.

GULETİN İLK HALİ


Gulet’in tarihçesi:
 Gulet’in İngiliz, İtalyan, Fransız olmak üzere çeşitli tipleri vardır. Guletler Kuzey Afrika’daki Şebekler’in form değiştirmesiyle ortaya çıkmıştır. 1. Dünya Harbi’nde tüm Akdeniz İtalyanlar’ın hakimiyetindeydi. İtalyanlar gulet tekneleri 1860’larda yapmaya başlamışlardır. Bodrum Guleti’nin ilk yapımı, 1962’de Ziya Usta’nın Yunanistan’daki örneklere bakarak inşa ettiği teknelerle başlar. Gulet arka yelken direğinin ön direkten uzun olduğu teknelerdir. Tipik Bodrum Guleti’nin kendine has özellikleri kıç tarafının yuvarlak olması, bangaça olarak tabir edilen kıç üstündeki ızgara oturma yerinin olması, genelde burnunun kemane şeklinde öne doğru uzamasıdır. Zamanla çok daha gelişmiştir. Ziya Usta’nın çırakları Erol Ağan, Küçük Ziya ve Ethem’in Mehmet bu meslekte çok ilerlediler. İlk yapılan guletler Ziya Usta’nın yaptığı Heyamola, Erol Ağan’ın yaptığı Balık’tır. Bu guletlerin içinde, balıkçılık için imal edildiklerinden kamara yoktu ve boyları 18 metreydi. Bunlar o dönem için son derece büyüklerdi. Çünkü bunlardan sonra gelen en büyük ahşap tekneler 7.5 metre uzunluğundaki tırhandillerdi. İlk yapılan guletler 1986’lara kadar kepçe kıçlıydı.

Gulet; kemane başlı, karpuz (yuvarlak) kıçlı, orta postası şarap kadehi şeklinde, uzun salmalı, genelde keç armalı olan yelkenlilerdir. Her tekne gulet değildir, her birinin kullanım alanı farklıdır. Karakteristik özellikleri, denizle uyumları, savaşma taktikleri diğer ahşap teknelerden farklılık gösterir. Keçin, ayna kıçın, tırhandilin, guletin farkını anlamayanlar günümüzde hepsini gulet olarak adlandırmaktadırlar.

AYNA KIÇ

KARPUZ KIÇ

TİRHANDİL


Günümüzde özellikle Bodrum ve Güllük'teki geleneksel yapılı tersanelerde isimleriyle tanınan az sayıda ustanın yönetiminde üretilen guletler dayanıklılıkları ve estetik kaliteleri sayesinde uluslararası boyutta moda trendlerine giren bir tekne türü haline gelmişlerdir. Geleneksel tarzda üretilen guletler Ege kıyılarında turizme dönük işlevsel amaçlarla kullanılırken, gulet inşa ustaları yurt içi ve yurt dışından artan miktarlarda siparişler de almakta, bu siparişlerde çoğu kez ustaların gulet bazındaki ustalıklarını değerlendirecek şekilde talebe özel üretim yapılmaktadır.

Klasik Bodrum guletleri yığma ağaçtan yapılagelmiş, son zamanlarda çoğunlukla ahşap laminasyon yöntemi ile inşa edilebildiği gibi beraber isteğe bağlı olarak çelikten de üretilebilmektedir.

Klasik Bodrum guleti, geniş kıç güvertesi, bangaça olarak anılan güneşlenme ve dinlenme yeri, geniş ve yüksek kabinleri ile charter yapmaya en uygun tekneler sınıfında yer almaktadır.

Günümüzde, gerek formu gerekse donanım ve dekorasyonu ile modernize edilen ve yeniden tasarlanan guletler bir ihraç ürününe dönüşmüş, başta Hırvatistan, İtalya ve Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde charter teknesi olarak çalıştırılmaya başlamışlardır.

Guletlerin dayandığı esasların kökeni antik çağdaki Karya dönemine kadar takip edilebilmektedir.

Meraklı gözlerin hemen farkına varacağı gibi, bu eski iş tekneleri karşımıza birbirinden farklı yelken armalarıyla çıkmaktadır. Bugün neredeyse tek yelken tipinin (bermuda veya markoni) ve iki tür armanın (keç veya uskuna) baskın olduğu mavi yolculuk guletlerinin aksine, bu iş tekneleri, henüz motorun da çok yaygın ve güvenilir olmadığı bu dönemde birbirinden farklı armalarla donatılmaktaydı. Randa armalı yelkenlilerse karşımıza, hem alt yakası bumbalı, üst yakası gizli, hem de daha çok ufak sünger teknelerinde kullanılmış şekliyle sadece üst yakası gizli olarak çıkmaktadır. Direk yerleriyse az sayıda gerçek schooner/skuner veya uskuna armaya işaret ederken, genelde direklerin yerleştirilmesinde 1/3 kuralı daha yaygındır.

MODERN GULET

Bugün geçmişin derinliklerinde kalmış bu zenginlik yerini birbirinden güzel çok sayıdaki lüks mavi yolculuk gulet ve aynakıçına ve çok daha az sayıda tırhandile bırakmıştır. Eskinin süngerci, balıkçı ve yük taşıyıcılarının yerini, Mavi Yolculuğun, her türlü konforu sağlayan kamaraları ve geniş güverteleriyle, modern hayatın ve teknolojinin nimetlerini, bunları Ege’nin muhteşem koyları ve doğasıyla birleştirerek sunan, boyları son yıllarda kırk metrelere ulaşmış Bodrum Guletleri almıştır. Her sezon sonunda geleneksel Bodrum Kupa‘sında bir araya gelen Mavi Yolculuk gulet, aynakıç ve tırhandilleri yelkenlerini açtıklarında ortaya çıkan manzara eşsizdir.

Türkiye’de ahşap yat imalatı Bodrum’da başladığı için Bodrum Guleti daha sağlamdır, farklı bir estetiği vardır. Kıç bodoslama açısı, kıç kepçenin geometrisi, baş bodoslamanın kemanesinin şekli, çakar dediğimiz şiyer hattının farklılığı, mavi yolculuğa uygun olması açısından üzerine yerleştirilen üst binası ve salma tipinden dolayı Bodrum Guleti diğer coğrafyalarda üretilenlerden farklıdır.

Milyon dolarlık yatlar havanın dinmesi için koylarda beklerken, guletler kaplumbağa misali öyle ya da böyle gider. Deniz üstünden de geçse gider, çünkü denizcidir. Ege’nin suyu en tehlikeli dalga tipine sahiptir. Bir kere vurur, arkasından iki kere art arda vurur ve bu tekrar eder. Şarap kadehi şeklinde dizayn edilen guletler denizin hırçınlığını hissettirmez.

1960’larda trata dediğimiz balıkçı teknelerinin mavi yolculuk teknelerine dönüştürülmesi ile Bodrum Guleti benimsenmiştir. Osmanlı’dan bu yana ahşap yat üretimi özellikle bu bölgede yapılmıştır. Bozburun, Marmaris, Fethiye, Antalya daha sonradan filoya katılan imalat yerleridir ancak Türkiye’de bu işin tarihçesi Bodrum’dan başlamaktadır. Zaten donanmanın tersanesi de Bodrum’da bulunuyor. Dünyanın en eski kadın amirali 1. Artemisia’dır. Demek ki Karya’nın zaten büyük bir donanması var. Tekne üretiminin bu coğrafyada yapıldığı Uluburun batığından da anlaşılmaktadır. 1960’tan önce Bodrum bilinen bir yer değildi ve süngercilik, balıkçılık, narenciye gibi geçim kaynakları vardı. Bu sebeple o dönemde tırhandil tekneler çok benimsenmiş ve manevra kabiliyetlerinden dolayı üretilmeye başlanmıştı. Trol ve trata daha büyük tekneler olup denizin dibini sürükleyerek avı kaldıran teknelerdir. Ne zaman ki bu tekneler mavi yolculuk yapar hale geldi, gulet halini aldı. Tratadan dönme olduklarından Yunanlılar gulete hala trata derler

Guletler Bodrum‘a 1925’de sürgün edilen Halikarnas Balıkçısı mahlaslı ünlü yazar Cevat Şakir Kabağaçlı’nın da oldukça ilgisini çekti. Bir Bodrum aşığı olan yazar, arkadaşları ve meslektaşlarıyla kafa dinlemek ve doğayla başbaşa kalmak için bölge halkının Guletlerini kiralamaya başladı. Mavi Yolculuk dedikleri bu tekne seyahatleri zamanla ülke aydınları ve daha sonraları dünyada duyulmaya başladı.

Artık uluslararası bir öne sahip olan Guletlere ilgi giderek arttı ve 1970’lerden sonra bölgede bulunan tersane ve atölyelerde ciddi bir artış oldu. Bu sayede çok daha uygun maliyetli hale gelen mavi yolculuk tatillerinin ünü artık sadece varlıklı insanlar ve aydınlar arasında değil, 1980’lerden itibaren halk arasında da popüler olmaya başladı.

 TAKİP EDİP YORUM YAPARSANIZ SEVİNİRİM SAĞLIKLA KALIN :)

  İNSTAGRAM SAYFAM https://www.instagram.com/denizlerdendenizlere/

Yorumlar